این بار می‌خواهیم شما را به دنیای طعم‌های غذاهای ترکمنی ببریم. یک سفر خوشمزه و لذیذ با ترکیبی از سنت و طبیعت. پس چند لحظه چشم‌ها را ببندید و خود را در دشت‌های سرسبز و بیکران ترکمن‌صحرا تصور کنید. صدای سم اسب‌های ترکمن را می‌شنوید؟ حالا خوب بو بکشید؛ بوی نان تازه به مشام می‌رسد؛ در کنار آن عطر برنج، گوشت و ادویه شما را به وجد می‌آورد.
اینجا، سرزمین ترکمن‌هاست؛ جایی که غذا نه‌فقط برای سیر شدن، بلکه برای لذت بردن از زندگی است. غذای ترکمنی طعم بهشت می‌دهند و زاییده فرهنگ کوچ‌نشینی و دامپروری هستند. اگر مسافر تور ترکمن صحرا کلوت باشید، شانس این را خواهید داشت که این طعم‌های اصیل را بچشید. اما قبل از همه چیز این سفر هیجان‌انگیز را به دنیای بهترین غذای ترکمنی ادامه دهید.
غذای ترکمنی چکدرمه
چکدرمه که یک نوع پلوی ترکمنی است، عنوان بهترین غذای ترکمنی را دارد. بیش از هزار سال قدمت دارد و آنچنان پرعطر است که طعم و عطر آن را هرگز فراموش نخواهید کرد. برای همین است که به شاهکار آشپزی ترکمنی معروف است. اگرچه برخی آن را با چلو گوشت ایرانی مقایسه می‌کنند، اما طعمی بسیار متفاوت دارد. همچنین راز خوشمزگی آن چربی دلچسب و ادویه‌های معطر آن است که نه‌تنها مذاق شما را غلغلک می‌دهد بلکه فضا را نیز بسیار عطرآگین می‌کند. برای همین است که اولین غذایی که باید در سفر به ترکمن صحرا امتحان کنید، چکدرمه است و یکی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه محسوب می‌شود.
طرز تهیه چکدرمه
چکدرمه به صورت قاطی پلو طبخ و سرو می‌شود. همچنین در دیگ‌های مخصوص ترکمنی پخته می‌شود که به «قازان» معروف است. عموما به‌عنوان غذای نذری شناخته می‌شود که در ماه مبارک رمضان یا عید قربان سرو می‌شود. بنابراین ترکمن صحرا بهترین سفر نوروزی شما خواهد بود، چون می‌توانید چکدرمه این غذای مشهور ترکمنی را امتحان کنید. در ادامه مواد اولیه این غذا را نام بردیم:
- برنج
- گوشت گوسفند
- گوجه فرنگی
- آب جوش
- رب گوجه فرنگی
- پیاز
- روغن حیوانی
- نمک، فلفل، ادویه پلویی
در طرز تهیه چکدرمه، ابتدا پیاز را در قازان ترکمنی تفت می‌دهید. سپس ادویه را به پیازها اضافه کرده و گوجه‌های رنده شده و رب گوجه را با این مواد مخلوط می‌کنید. مرحله بعدی نوبت به اضافه کردن گوشت می‌رسد، اجازه دهید گوشت سرخ شود تا در نهایت آب جوش را با مواد ترکیب کنید. در نهایت برنج خیس شده را سرازی قازان کرده و درب دیگ را می‌گذارید. این غذا را در کنار لذت بردن از سایر جوانب فرهنگی منطقه مانند رقص خنجر و موسیقی ترکمنی، حتما امتحان کنید.
راز خوشمزگی چکدرمه چیست؟
- گوشت، آرام در روغن خودش پخته می‌شود و طعمی عمیق پیدا می‌کند.
- برنج بافتی نرم و لذیذ دارد و در آب گوشت دم می‌کشد.
- این غذا عطر دودی بی‌نظیری دارد چون در دیگ‌های بزرگ و روی آتش پخته می‌شود.
مطمئن باشید که یک بشقاب چکدرمه، شما را به دل طبیعت وحشی ترکمن‌ها خواهد برد! پس این غذا را حتما امتحان کنید!
غذای ترکمنی بیشمه؛ یک میان وعده سنتی
اگر گذرتان به جشن‌ها و عروسی‌های ترکمنی بیفتد، حتما با یک شیرینی لطیف و خوشمزه پذیرایی می‌شود. شیرینی که با چای ترکمنی سرو می‌شود و جزء بهترین میان وعده‌های ترکمنی است. نام این شیرینی، بیشمه است که بافتی بسیار نرم و طلایی دارد و آنقدر سبک است که دهان آب می‌شود.
طرز تهیه بیشمه، یکی از بهترین غذاهای ترکمنی
مراحل آماده‌سازی مواد و پخت این شیرینی ترکمنی تقریبا 3 ساعت طول می‌کشد. همچنین جزء میان وعده‌هایی است که نیازی به فر ندارد و به‌صورت سرخ شده سرو می‌شود. مواد تشکیل دهنده بیشمه به ترتیب زیر است:
- شکر: 3 پیمانه
- روغن جامد: 2 قاشق
- تخم مرغ: 3 عدد
- شیر: 5/1 پیمانه
- ماست: 5/1 پیمانه
- آرد: 10 پیمانه
- بکینگ پورد و وانیل 4/1 قاشق
ابتدا روغن و شکر را با هم مخلوط کرده و تخم مرغ‌ها را اضافه کنید. سپس ماست، شیر و بکینگ پودر را به این مواد مخلوط کرده و خوب هم بزنید. مرحله بعدی نوب به اضافه کردن آرد الک شده است. با قاشق به آرامی آرد را با مواد ترکیب می‌کنید و زمانی‌که به خوبی قوام پیدا کرد، آن را با دست ورز می‌دهیم. خمیر را به مدت 2 تا 3 ساعت استراحت دهید سپس مقدار کوچکی از آن را با چوب وردنه پهن می‌کنید. در نهایت شیرینی‌ها را در روغن سرخ کنید و روغن آن را با دستمال بگیرید. بیشمه شما آماده است، نوش جان!
نحوه سرو بیشمه: ترکمن‌ها بیشمه را معمولاً با چای داغ سرو می‌کنند. وقتی یک تکه بیشمه را در چای فرو ببرید، نرمی و شیرینی آن با تلخی چای ترکیب شده و طعمی جادویی خلق می‌کند.
قاتلاما؛ نان ترکمنی که هیچ‌گاه قدیمی نمی‌شود!
قاتلاما را باید در بین قدیمی‌ترین غذاهای ترکمنی بیاوریم. این نان ریشه در روزگاران کهن دارد و قرن‌هاست که در سفره‌های ترکمنی جا پیدا کرده است. قاتلاما در زبان ترکی سنتی، معنای «تاکردن» را می‌دهد و لایه‌های نازک و هزارتوی آن به پیچ‌وخم‌های زندگی اشاره دارد.
طرز تهیه قاتلاما
این نان ترکمنی، یک نان سرخ شده محسوب می‌شود که بافتی لایه‌ای و چرب دارد. درواقع خمیر نازک آن را با روغن چرب کرده و روی هم تا می‌کنند. در نهایت در تنور یا روی ساج پخته می‌شود. مواد تشکیل دهنده این نان را در ادامه نام بردیم:
- آب گرم: یک لیوان
- شیر سرد: یک لیوان
- نمک: 2/1 قاشق غذاخوری
- کره آب شده: یک لیوان
- تخم مرغ: یک عدد
- کنجد: به مقدار لازم
نکته خواندنی درباره قاتلاما: برخی ترکمن‌ها داخل این نان ترکمنی را با گوشت، پنیر یا سبزیجات پر می‌کنند. بنابراین به یک غذای ترکمنی تبدیل می‌شود و می‌توان به عنوان وعده نهار یا شام استفاده کرد.
باسترمه، یک غذای ترکمنی کلاسیک
باسترمه یک غذای تابستانی مردم ترکمن است. بسیاری آن را به‌عنوان صبحانه میل می‌کنند اما برای وعده‌های نهار و شام نیز استفاده می‌شود. البته روش پخت آن در هر منطقه‌ای از استان گلستان متفاوت است، اما به‌طور سنتی از ماهی ازون برون برای این غذا استفاده می‌کنند.
طرز تهیه باسترمه
این غذا با ترکیب انار و ماهی ازون برون، طعم خاصی در بین غذاهای ترکمنی دارد. در ادامه مواد اولیه باسترمه را معرفی کرده‌ایم:
- ماهی ازون برون (قابل جایگزین با گوشت گوسفند، اردک یا مرغ)
- برنج خیس شده
- انار دانه شده
- پیاز
- سیب‌زمینی
- کره
- روغن زیتون
- تخم گشنیز
برای پخت این غذای ترکمن صحرا باید ابتدا ماهی‌ها را در ادویه‌ها بخوابانید. سپس برنج را آبکش کرده و کف قابلمه را با سیب‌زمینی و پیاز حلقه شده بپوشانید. در ادامه ماهی‌ها را در قابلمه چیده و روی آن را انار دانه شده بریزید. در نهایت نیز برنج را اضافه کرده و روغن و کره را در سراسر آن پخش کنید.
قورمه؛ گوشت آفتاب‌دیده ترکمنی
قورمه، یکی از لذیذترین غذاهای ترکمنی است. این غذا علاوه‌بر اینکه جزء غذاهای ترکمن صحرا شناخته می‌شود، در بین ترکمن‌های خراسان شمالی نیز رواج دارد. عموما در عید قربان و عید فطر پخته می‌شود و آن را کمی شور می‌کنند؛ چون این کار به ماندگاری گوشت کمک می‌کند و باعث ترد و لذیذ شدن غذا می‌شود. از آنجایی‌که بخشی از تعطیلات نوروز 1404 مصادف شده است، می‌توانید در تورهای نوروزی داخلی کلوت که به مقصد ترکمن صحرا برگزار می‌شود، این غذا را امتحان کنید.
طرز تهیه قورمه
قورمه، یکی از سنتی‌ترین روش‌های نگهداری گوشت در بین ترکمن‌هاست. گوشت قرمز، معمولاً گوسفند، با مقدار زیادی نمک و روغن در دیگ سرخ شده و سپس در کوزه‌های سفالی نگهداری می‌شود. این روش باعث می‌شود که گوشت برای مدت طولانی سالم بماند و طعم فوق‌العاده‌ای پیدا کند.
چرا قورمه این‌قدر محبوب است؟
- چون بافتی نرم و آبدار دارد.
- در سفرهای طولانی، بدون نیاز به یخچال سالم می‌ماند.
- با نان داغ و پیاز خام، یک غذای بی‌نظیر را می‌سازد.
مانتی؛ غذای ترکمنی متفاوت، سالم و خوشمزه
مانتی یا منتو یک غذای سنتی ترکمنی است که در بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی رواج دارد. این غذا علاوه‌بر تاجیکستان، ترکمنستان در بین مردم ترکمن ایران نیز محبوب است. همچنین مردم افغانستان این غذا را با عنوان آشک می‌شناسند. درواقع منتو به شکل یک بقچه از خمیر سرو می‌شود که داخل آن را با گوشت، ادویه و سبزیجات معطر پر می‌کنند. خمیری بسیار نازک و لطیفی دارد و به‌صورت بخارپز سرو می‌شود.
طرز تهیه مانتی یا منتو
مواد تشکیل دهنده این غذای ترکمنی عبارتند از:
- پیاز خرد شده
- گوشت چرخ کرده
- فلفل، آویشن و نمک
- خمیر پیراشکی
برای پخت این غذای ترکمن صحرا باید گوشت را با پیاز و ادویه مخلوط کرده و تفت دهید. سپس خمیر پیراشکی را باز کرده و با این مواد داخل آن را پر کنید. خمیر را به‌صورت بقچه‌ای ببندید و آن را بخارپز کنید. این غذا نیاز به 45 دقیقه بخار پز دارد.
دلایل خوشمزگی منتو ترکمنی:
- بسیار سبک و سالم است.
- با ادویه‌های ترکمنی طعم‌دار می‌شود.
- طعمی خنک و تازه دارد چون با سسی از ماست و سبزیجات تازه سرو می‌شود.
بورک؛ یک لقمه از خوشبختی
یکی از غذاهای ترکمن صحرا بورک است. شباهت زیادی به پیراشکی دارد و معمولا در ماه رمضان پخته می‌شود. این غذا از لایه‌های نازک خمیر درست شده که با گوشت، سیب‌زمینی، پنیر یا سبزیجات پر می‌شود. سپس در روغن سرخ شده یا در فر پخته می‌شود.
طرز تهیه بورک ترکمنی
این غذای ترکمنی از دو بخش مواد داخلی و خمیر پوشش دهنده تشکیل شده است. مواد داخلی تشکیل دهنده بورک ترکمنی را در ادامه معرفی کرده‌ایم:
- گوشت
- سیب‌زمینی آبپز شده
- پیاز
- ادویه
برای تهیه خمیر بورک باید مواد زیر را تهیه کنید:
- شیر
- خمیرمایه
- آب ولرم
- شکر
- نمک
- تخم مرغ
- آرد
- روغن مایع
ابتدا سیب‌زمینی آبپز شده را می‌کوبید و ان را با پیاز و ادویه به گوشت چرخ‌کرده اضافه می‌کنید. خمیر را آماده کرده و مواد را داخل آن می‌پیچید؛ طوری‌که به شکل نیم دایره درآید و اطرافش با دست یا چنگان به هم وصل شود. سپس آن را داخل روغن سرخ کرده و نوش جان می‌کنید.
چای ترکمنی؛ محور اصلی میهمانی‌های مردم ترکمن صحرا
ترکمن‌ها آداب‌ورسوم خاصی برای نوشیدن چای دارند. معمولا در مجالس و میهمانی‌ها برای پذیرایی چای سفره می‌اندازند و در آن شیرینی‌های ترکمنی و پنیر محلی و کره می‌گذارند. همچنین چای را در یک پیاله چینی که به پیاله ترکمنی معروف است، سرو می‌کنند. برای همین است که چای در میهمانی‌های ترکمنی محور اصلی دارد و معمولا آن را بر روی سفره می‌گذارند و نیازی به تعارف کردن سینی چای توسط میزبان نیست.
چرا غذاهای ترکمنی خاص و فراموش‌نشدنی‌اند؟
دلایلی که باید در تورهای ترکمن صحرا طعم بهترین غذاهای ترکمنی را بچشید را در ادامه به‌صورت موردی توضیح دادیم:
- غذای ترکمنی ترکیبی از اصالت و فرهنگ مردم ترکمن صحرا است.
- بهترین غذاهای ترکمن صحرا از مواد اولیه طبیعی و ارگانیک طبخ می‌شوند.
- غذای ترکمنی تحت تاثیر فرهنگ عشایری قرار گرفته است.
- غذای ترکمنی در عین خوش‌طعمی بسیار ساده است.
مزه غذاهای ترکمنی همیشه در خاطرتان خواهد ماند
غذای ترکمنی شما را به ماجراجویی در طعم‌ها و مزه‌ها دعوت می‌کند. کاری می‌کند که مزه سفر با تور ترکمن صحرا همیشه در خاطرتان بماند و باعث می‌شود تجربه‌ای ناب از فرهنگ، طبیعت و زندگی مردمان کسب کنید. اگر روی به ترکمن صحرا سفر کردید، حتما چکدرمه، بیشمه، منتو و باسترمه را امتحان کنید. همچنین نان‌های ترکمنی را برای سوغاتی به دوستان و خانواده خود هدیه دهید. این تور داخلی شما را به سرزمین داستان‌ها و افسانه‌ها خواهد برد، پس آن را دست کم نگیرید!
نظر شما درباره بهترین غذاهای ترکمن صحرا چیست؟ آیا تاکنون غذای ترکمنی را امتحان کرده‌اید؟ کدام‌یک از این غذاها برایتان جذاب‌تر است؟ تجربیات خود را با ما در میان بگذارید!
