تا به حال نام مراسم مشعل گردانی به گوش‌تان خورده است؟ اشتباه نکنید! این مراسم به جز شباهت اسمی، هیچ قرابتی با مشعل‌گردانی مذهبی محرم ندارد. میخواهید درباره آن بیشتر بدانید؟ پس باید به روستای پالنگان برویم.
ماه اسفند که آغاز می‌شود، کوه‌های کردستان نزدیک به روستای پالنگان، با شعله‌های مشعل، نورانی می‌شوند. هنوز هوا سوز زمستان دارد؛ اما بوی علف تازه در مشام می‌پیچد و از دور، صدای دف و سورنا به گوش می‌رسد. صخره‌ای پیدا کنید و در دل غروب کوهستان، لحظه‌ای بنشینید! آنگاه زنان و مردانی را می‌بینید که مشعل به دست به شما نزدیک می‌شوند. چهره‌شان در نورهای زرد و نارنجی می‌درخشند و لبخند به لب، سینه کش کوه را بالا می‌روند.
اینجا کردستان است و شما شاهد یکی از زیباترین و کهن‌ترین آیین‌های نوروزی کشور ایران هستید. آیینی که ریشه در تاریخ ایران باستان دارد و برای پاسداشت بهار اجرا می‌شود.
ریشه های تاریخی مراسم مشعل گردانی
آیین مشعل گردانی، از زمان باستان تا به امروز در منطقه کردستان اجرا می‌شود. این مراسم که یکی از جاذبه‌های دیدنی سفر به کردستان شناخته می‌شود، ریشه در اسطوره‌های کهن ایرانی دارد و یادگار کاوه آهنگر و قیام او علیه ضحاک ستمگر است. اگر داستان کاوه آهنگر را شنیده باشید، می‌دانید که کاوه و یارانش با افروختن مشعل‌ها، قیام و پیروزی خود را علیه ظالم به مردم نشان دادند. بنابراین از آن زمان تا به امروز، روشن کردن مشعل‌ها در روزهای پایانی اسفند و نزدیک نوروز نمادی از پیروزی نور بر تاریکی، پایان زمستان و آغاز فصل تازه‌ای از زندگی شده است.
یکی دیگر از مراسم باستانی پالنگان، مراسم هزار دف است که در مجله گردشگری کلوت به آن پرداخته‌ایم.
زمان برگزاری مراسم مشعل گردانی کردستان
زمان چندان دقیقی برای این مراسم وجود ندارد. چون هر سال بسته به شرایط، تاریخ برگزاری مشعل‌گردانی مشخص می‌شود. اگرچه در سال‌های گذشته این مراسم آیینی در روزهای پایانی ماه اسفند برگزار می‌شد، ولی امسال زمان اجرای آیین مشعل گردانی نوروز 1404 در روزهای ابتدایی اسفند 1403 تعیین شده است. برای همین است که آژانس گردشگری کلوت، این تور کردستان را قبل از اجرای تورهای نوروزی داخلی خود برنامه‌ریزی کرده است.
آیین مشعل گردانی چگونه اجرا می‌شود؟
نحوه اجرای این مراسم بسیار متفاوت و جذاب است. در واقع مردم محلی مشعل‌هایی از جنس چوب و پارچه‌های آغشته به روغن را آماده می‌کنند. هنگام غروب، مردان و جوانان با لباس‌های سنتی کردی، مشعل‌ها را روشن کرده و در دسته‌های بزرگ، به سوی تپه‌ها و ارتفاعات حرکت می‌کنند. از بالای کوه‌ها، شعله‌های سرخ و زرد مشعل‌ها مانند رودخانه‌ای از نور به چشم می‌آید، منظره‌ای که هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند.
ویژگی‌های خاص این مراسم:
- موسیقی محلی کردی: درست زمانی‌که مشعل‌ها روشن می‌شوند، دف‌نوازان و سورنا نوازان موسیقی محلی کردی می‌نوازند و مردم محلی آن‌ها را با رقص‌های کردی همراهی می‌کنند.
- رقص کردی در مراسم: پس از رسیدن به نقطه‌ای خاص در ارتفاعات، مردم حلقه‌های بزرگ تشکیل داده و با رقص کردی شادی خود را ابراز می‌کنند.
- افروختن آتش‌های بزرگ: علاوه‌بر مشعل‌های دستی، در نقاط خاصی از کوه محل اجرای مراسم، آتش‌های بزرگی برافروخته می‌شود که نماد پاکی، روشنایی و خوش یمنی در سال جدید است.
مکان برگزاری مراسم مشعل گردانی
اگر قصد دارید از این مراسم بی‌نظیر دیدن کنید، باید به مقاصد زیر بروید:
- روستای پالنگان: یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران محسوب می‌شود که طبیعتی بکر و دیدنی دارد. این روستا در روزهای منتهی به نوروز حال و هوای افسانه‌ای به خود می‌گیرد و مردم مناطق کردنشین اطراف را به سوی خود می‌کشاند. شما می‌توانید در تور پالنگان کلوت شرکت کرده و با این مراسم از نزدیک آشنا شوید.
- منطقه اورامانات یا هورامانات: منطقه‌ای که به واسطه تاریخ و فرهنگ غنی‌اش، یکی از مراکز اصلی جشن‌های نوروزی است. این منطقه علاوه‌بر این‌که محل اجرای مراسم پیرشالیار است، یکی از قطب‌های اصلی آیین مشعل‌گردانی محسوب می‌شود. تور هورامان کلوت بهترین فرصت برای بازدید از این منطقه و شرکت در آیین‌های سنتی مردم کردستان است.
- روستاهای اطراف شهرهای سنندج و مریوان: این شهرها و روستاهای اطراف آن‌ها، محل برگزاری این آیین نوروزی است که همراه با موسیقی و جشنواره‌های مختلف اجرا می‌شود.
چرا باید در این مراسم شرکت کنید؟
دلایل شرکت در این مراسم را در موارد زیر آورده‌ایم:
- شرکت در این مراسم، یک تجربه بصری خیره‌کننده است: حقیقتا دیدن صدها مشعل در دل شب، صحنه‌ای به یادماندنی برایتان خواهد بود و هیچگاه آن را فراموش نخواهید کرد.
- با موسیقی و رقص کردی آشنا می‌شوید: حضور در این برنامه، فرصتی بی‌نظیر برای غرق شدن در فرهنگ پر انرژی و مهیج کردستان برای شما فراهم می‌کند.
- با مردمان مهمان نواز کردستان همنشین می‌شوید: مردم کردستان به مهمان‌نوازی مشهور هستند. بنابراین شرکت در این مراسم، فرصتی عالی است تا از نزدیک با فرهنگ آن‌ها آشنا شوید.
- از طبیعت کردستان لذت می‌برید: علاوه‌بر مراسم، می‌توانید از زیبایی‌های طبیعی این منطقه لذت ببرید.
کردستان چه قبل از نوروز و چه در تعطیلات نوروزی، دیدنی‌ست! این مقصد، بهترین سفر نوروزی شما را رقم می‌زند. کافی‌ست با کارشناسان کلوت در تماس باشید: 02152827000
نتیجه گیری
مشعل گردانی نوروزی در تور کردستان فقط یک مراسم سنتی محسوب نمی‌شود؛ بلکه یک جشن واقعی و نمایشی از زندگی، امید و پیروزی نور بر تاریکی است. اگر به دنبال سفری متفاوت و خاطره‌انگیز می‌گردید، حتما در این تور داخلی شرکت کنید و این آیین با شکوه را از نزدیک ببینید.
شعله‌های امید در کوهستان‌های کردستان ایران در انتظار شما هستند!
