هر سال در آخرین جمعه فروردین ماه، روستای پالنگان سرشار از نغمه‌های باستانی و صدای دف می‌شود. در این زمان، کوچه‌های سنگفرش شده این روستا جای سوزن انداختن نیست، اما اگر خود را به بالای روستا برسانید با صحنه‌ای دیدنی و هیجان‌انگیز مواجه می‌شوید. هزار زن و مرد را خواهید دید که دف به دست بر پشت بام خانه‌ها ایستاده‌اند و همه با یک ریتم مشغول دف‌نوازی هستند. انگار مردم اینجا از کودکی با دف بزرگ شده‌اند و با ضرباهنگ آن زندگی می‌کنند.
بله! شما به مراسم هزار دف پالنگان دعوت شدید! فقط باید این مراسم باستانی را از نزدیک ببینید تا بدانید چرا به آن «هزار دف» می‌گویند. اگر می‌خواهید همسفر ما در این تور کردستان باشید، خواندن این مطلب را ادامه دهید! ما به شما می‌گوییم راز آیین هزار دف چیست و چه آداب‌ورسوم و تاریخچه‌ای دارد.
|
ویژگی‌های اصلی مراسم هزار دف کردستان |
|
| زمان برگزاری مراسم هزار دف | آخرین جمعه فروردین ماه هر سال |
| مدت برگزاری | 3 روز |
| مکان برگزاری هزار دف | روستای پالنگان |
| موضوع مراسم هزار دف | جشن بهار و شکرگزاری نعمت‌های طبیعت |
مراسم هزار دف پالنگان، میراث غنی موسیقی ایرانی
مراسم هزار دف مانند بسیاری از جشنواره‌های سنتی ایران، بازتابی از میراث فرهنگی و تاریخی هر منطقه است. این مراسم که یک رویداد فرهنگی سالانه محسوب می‌شود، از مجموعه‌ای از آداب‌ورسوم منحصر‌به‌فرد تشکیل شده است. همچنین در این جشن، میراث غنی موسیقی ایرانی را با یک ساز کوبه‌ای بزرگ به نام «دف» جشن می‌گیرند.
جشن هزار دف از مجموعه‌ای از اجراها، آوازها و رقص‌های مختلف تشکیل شده است. همچنین اهمیت ساز دف را در موسیقی کردی نشان می‌دهد. معمولا در این مراسم، خوانندگان و نوازندگان موسیقی سنتی ایرانی شرکت می‌کنند و هنر نوازندگی و خوانندگی خود را به نمایش می‌گذارند.
در واقع مراسم هزار دف پالنگان نمایانگر اهمیت جایگاه هنر و موسیقی در میان مردم کردستان است. شعر و موسیقی در خون مردم کردستان جریان دارد و این خطه از ایران استادان زبده‌ای در عرصه فرهنگ و هنر ایران تربیت کرده است. بنابراین شرکت در چنین مراسمی آرزوی بسیاری از هنردوستان ایرانی و خارجی است و همه علاقمندان را به سوی خود می‌کشاند.
اگر می‌خواهید درباره هنر، فرهنگ، تاریخ و جاذبه‌های کردستان بیشتر بدانید، شما را دعوت به خواندن مقاله سفر به کردستان می‌کنیم.
روستای پالنگان کجاست؟
قبل از آنکه به جزئیات مراسم هزار دف پالنگان بپردازیم، لازم است بدانید که روستای پالنگان کجاست؟ چون این روستا محل اصلی برگزاری مراسم هزار دف کردستان است و همه علاقمندان به حضور در این مراسم باید بدانند که قرار است مقصد سفرشان به کجا باشد.
روستای پالنگان در ابتدای جاده اورامانات قرار دارد و فاصله نزدیکی با کامیاران دارد. آب‌و‌هوای پالنگان در فصل بهار و ابتدای پاییز بسیار مطبوع است و در این ایام، تورهای متنوعی به مقصد پالنگان برگزار می‌شود. همچنین معماری روستا به‌صورت پلکانی است و طبیعت کوهستانی، آن را به بهترین مقصد برای تورهای طبیعتگردی تبدیل کرده است.
در نهایت اینکه روستای پالنگان در فهرست هشت روستای برتر گردشگری ایران قرار دارد. چون یکی از بهترین مکان‌ها برای کشف سنت‌های باستانی ایران است. یکی از این سنت‌های باستانی، مراسم هزار دف است که بیش از 30 هزار نفر را از سراسر ایران و جهان به‌سوی خود دعوت می‌کند. راز رونق این جشن چیست؟ چرا ساکنین روستا هر سال این سنت را به جا می‌آورند؟ این‌ها سوالاتی است که در ادامه همین مطلب پاسخ می‌دهیم. اما قبل از آن بهتر است بدانید که کلوت تورهای ویژه این مراسم را برنامه‌ریزی می‌کند. برای آشنایی با آن‌ها بهترین راه این است که به صفحه تور پالنگان مراجعه کنید!
تاریخ مراسم هزار دف پالنگان
جشن هزار دف از نیاکان به ارث رسیده است. سالهاست که مردم پالنگان این مراسم را به شکرانه بهار برگزار می‌کنند و نسل جدید و قدیم دور هم جمع می‌شوند و صدای دف را در روستا می‌شکوفانند. بنابراین چنین مراسم باشکوهی قدمتی هزار ساله دارد و نسل به نسل به امروز رسیده است. عدد دقیقی درباره قدمت هزار دف وجود ندارد، اما تاریخ و پیشینه روستای پالنگان خود گواه ماجراست. یعنی همین که این مراسم در یکی از کهن‌ترین روستاهای کردستان برگزار می‌شود، نشان دهنده این است که ما با جشنی باستانی روبرو هستیم.
خوب که گوش کنید، صدای دف را از عمق تاریخ در کوچه‌های سنگفرش شده، آتشکده‌ها، قلعه‌های باستانی می‌شنوید. می‌گویید این مراسم از دوران سلجوقیان یا سامانیان رواج پیدا کرده است؟ ما اما اعتقاد داریم که حتی می‌توان قدمت آن را مربوط به دوران مادها بدانیم. همین جذابیت‌های تاریخی و فرهنگی سفر شما را در دسته تورهای فرهنگی و تاریخی قرار می‌دهد، پس فرصت خوبی برای تاریخ دوستان است.
آداب و رسوم مراسم هزار دف پالنگان
جشنواره محلی هزار دف کردستان، آداب و رسوم خاص خود را دارد. اتفاقا همین آداب‌ورسوم به جاذبه‌های گردشگری این مراسم تبدیل شده است و بسیاری از گردشگران سفر خود به پالنگان طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که با برگزاری مراسم‌های روستاها همزمان باشد. بخشی از این آداب‌ورسوم را در ادامه معرفی کرده‌ایم:
احترام به دف در مراسم هزار دف کردستان
دف، سازی سنتی در میان مردم کرد است. در گذشته اگر در زمان اجرای موسیقی، دف دچار شکستگی می‌شد، به آن دف شهید می‌گفتند. همچنین هرگز بدون وضو به ساز دف دست نمی‌زنند و همیشه با احترام با آن برخورد می‌کردند. علاوه‌بر این، در هر خانه روستایی در پالنگان حداقل یک ساز دف وجود دارد. زیرا اکثر مردم کردستان با نواختن دف آشنا هستند و حتی کودکان کرد این روستا نیز دف‌نوازی را آموزش می‌بینند.
قرائت قرآن در شروع جشن هزار دف
همانطور که در ابتدا توضیح دادیم، این جشن 3 روز به طول می‌انجامد. شروع مراسم روز اول با تلاوت آیاتی از قرآن است و حاضران با سلام و صلوات به استقبال اجرای این جشم می‌روند. هسته اصلی این مراسم را پیروان طریقت قادریه و نقشبندیه تشکیل میدهند. برای همین ارادت به ائمه اطهار در این مراسم به وضوح دیده می‌شود و فضای عرفانی و روحانی به آن می‌بخشد.
شروع تک نوازی در مراسم هزار دف
پس از تلاوت قرآن و سلام و صلوات، تک نوازان زبده و مشهور دف‌نوازی شروع به هنرنمایی می‌کنند. همچنین در ادامه نیز گروه‌های دف‌نوازی به نواختن دف می‌پردازند و هر کدام از هنرمندان که توجه حاضران را جلب کند مورد تشویق قرار می‌گیریند. حتی در طول رویداد، ممکن است مسابقات دف نوازی برگزار شود و به نفرات برتر اول تا سوم جوایزی اعطا شود.
پوشیدن لباس سنتی کردی
یکی دیگر از رسوم این جشن باستانی، پوشش سنتی دف نوازان است. زمان با لباس کردی زنانه و مردان با لباس کردی مردانه در این مراسم حضور می‌یابند و به دف نوازی می‌پردازند. معمولا گروه‌های اصلی دف‌نواز لباس هماهنگ دارند و همین باعث جذابیت مراسم هزار دف شده است.
همنوازی هزاران دف در مراسم هزار دف
نوبت به بخش باشکوه مراسم می‌سد. اینبار همه حاضرین دف به دست وارد صحنه می‌شوند و به قدر توان خود شروع به نواختن دف می‌کنند. از هر پنجره خانه‌ای نوای این ساز به گوش می‌رسد و پالنگان را به بهترین وجه ممکن زیبا و خوش صدا می‌کند. در این بخش از مراسم، فضا به طرز عجیبی عرفانی و خاطره‌انگیز می‌شود و هر مسافر تور کردستان با دیدن این صحنه یاد و خاطره این بخش از سفر را همیشه به خاطر می‌سپارد.
با آداب و رسوم جشن هزار دف آشنا شدید؟ می‌دانستید که پالنگان محل برگزاری جشن‌های باستانی دیگری مانند آیین مشعل‌گردانی است؟ ما درباره این آیین در مجله گردشگری کلوت صحبت کردیم.
سخن پایانی
جشنواره هزار دف نه تنها میراث هنری کردها را گرامی می‌دارد، بلکه به عنوان بستری برای تبادل فرهنگی و ساختن جامعه عمل می‌کند که با مضامین هویت و انعطاف پذیری در تاریخ کرد طنین انداز می‌شود. مراسم هزار دف با هدف شکرانه بهار و خیر و برکت طبیعت اجرا می‌شود و نمایشی غنی از همبستگی مردم کرد است.
آیا دوست دارید مراسم هزار دف را از نزدیک ببینید؟ با تورهای کردستان کلوت همراه شوید و به پالنگان سفر کنید! ما تورهای متنوعی برای سفر به کردستان داریم. از تورهای داخلی ما دیدن فرمایید.
