مکان: معبد هندوها یا بت گوران

شاخصه: معماری هندی معبد

فرهنگ و معماری هندوستان، همیشه مشتاقان خاص خودش را داشته است. اما ما قصد نداریم اینجا از یک جاذبه‌ی توریستی در هندوستان صحبت کنیم.

اگرگذارتان به بخش مرکزی شهر بندرعباس افتاده باشد حتماً بنایی با معماری هندی را اطراف بازار دیده‌اید. این بنا با معماری خاصش از معدود جذابیت‌های تاریخی این شهر از استان هرمزگان است.

معبدی که وجود آن، نشان‌دهنده‌ی پیوندی تاریخی بین ایران عزیز و فرهنگ مردم هندوستان است. در سال  1210 هجری خورشیدی، به‌دلیل رفت‌وآمد تاجران هندی‌ به ایران و به‌خصوص منطقه‌ی هرمزگان و حاشیه‌ی خلیج‌فارس، بنایی ساخته شد که به آن «معبد هندوها» یا همان «بت گوران» می‌گویند. هزینه‌ی ساخت این بنا، توسط یکی از افراد ثروتمند هند به اسم «شیکارپور» پرداخت شد و دستور ساخت آن را حاکم منطقه، «محمد حسن خان سعدالملک» صادر کرد.

تاریخچه‌ی معبد هندوها

براساس شواهد و مدارک به‌دست آمده از گذشته‌ی این بنا، معبد هندوها به خدایان ویشنو مربوط می‌شود و پیروان مکتب برهمن به خدایان برهما، ویشنو و تیسا معتقد هستند. ظاهراً تنها منبع تاریخی موجود که درباره‌ی این بنا اظهارنظر کرده کتاب «بندرعباس و خلیج فارس» نوشته‌ی فردی به‌نام «سدید السلطنه‌ی بندرعباسی» است.

در زمان مظفرالدین شاه قاجار این معبد، شروع به‌کار کرد تا اینکه در سال 1344 با خروج هندی‌ها از ایران این بنا به‌مرور تبدیل به یک مخروبه شد. جالب است بدانید که آن‌ها در آخرین سفر خود، حتی بت‌هایی که در طاقچه‌ی محراب قرار داشتند را با خود بردند. امروز پس از گذشت چندین سال از ساخت آن، حیاط این معبد از بین رفته اما ساختمان معبد با همت و فعالیت میراث فرهنگی منطقه در چند نوبت بازسازی شد و در فهرست آثار ملی ایران و یکی از دیدنی‌های شهر بندرعباس قرارگرفت.

معماری معبد هندوها

مبنای ساخت این بنای تاریخی، یک اتاق چهارگوش است که روی یک گنبد سوار شده است. تفاوت این گنبد با دیگر گنبدهای ایران، درواقع مقرنس‌های اطراف آن است که کاملاً براساس سبک معماری هندی است. با توجه به این موضوع که این معبد در یک منطقه‌ی خشک و در حاشیه‌ی خلیج فارس قرارگرفته برای ساخت آن لاشه‌ی سنگ، ملات گل و ساروج، گچ‌های ضخیم و سنگ‌های مرجانی به‌کار رفته است.

معماری این معبد به‌شکلی است که زاویه‌ی قرارگرفتن ساختمان اتاق معبد و محراب در شمال هندوستان واقع می‌شود و در اطراف معبد، چهار راهرو وجود دارد که درگذشته زیارت‌کنندگان، به دور آن می‌چرخیدند. نقاشی‌های مذهبی موجود در بعضی از اتاق‌های معبد از جذابیت‌های این بناست. مهم‌ترین این طرح‌ها، «کریشنا» خدای فلوت‌زن است.

در چهارگوشه‌ی این گنبد، هفتاد و دو برجک هندی وجود دارد. وسط این گنبد هم میله‌ی بزرگی قرارگرفته که نشان‌دهنده‌ی محور زمین و آسمان است. تالار اجتماعات بزرگی در طرف شرق این گنبد وجود دارد که نقاشی‌های زیادی روی دیوارهای آن است و هریک از این طرح و نقش‌ها، نشان‌دهنده‌ی فلسفه‌ی خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند و فرهنگ آن‌ها است.

اگر دلتان خواست یک بنا با معماری هندی ببینید و وقت یا هزینه‌ی رفتن تا هندوستان را ندارید حتماً سری به معبد هندوها در بندرعباس بزنید و گذر تاریخ را در دیوارهای این گنبد و سازه دنبال کنید.