مکان: باغ موزهی هرندی
شاخصه: معماری باغ ایرانی در منطقه‌ی کرمان
در اواخر دورهی قاجاریه بود که باغ و عمارتی چشم‌نواز حوالی چهارراه طهماسب کنونیِ شهر کرمان ساخته شد. باغ و بنای هرندی جدا از زیبایی و طراوت فضای دل‌انگیز آن، اقامت کوتاه‌مدت رضا خان پهلوی در مسیر آخرین سفرِ دوران تبعیدش، اهمیت تاریخی پیدا کرده است. این باغ و بنا که توسط مرحوم عدلالسلطان ساخته شد، در حوالیِ سال 1313 هجری خورشیدی به مرحوم ابوالقاسم هرندی فروخته شده است. چند سال بعد، عمارت و قسمتی از باغ توسط مالک به وزارت فرهنگ و هنر اهدا شد و بقیهی باغ نیز پس از مدتی توسط این وزارت خریداری شد.
شنیده‌ها حاکی از این موضوع است که پسر عدل السلطان همان فردی که بانی ساخت این باغ موزه بوده است بین سالهای 1285 تا 1305 در کشور فرانسه مشغول به تحصیل بود. همین فرد، نقشهی ساختمان مرکزی باغ را به‌منظور ساخت برای پدرش فرستاد؛ درصورت صحت این موضوع، ساختمان عمارت هرندی با استفاده از نقشههای خارجی و ویژگیهای معماری ایرانی ساخته شدهاست. این باغ که وسعتی حدود 25000 متر مربع دارد از بخشهای مختلفی تشکیل شده که یکی از بخشهای جذاب آن «گاوگَرد» نام دارد؛ وظیفهی این سیستم، استفاده از حرکت چرخشی گاو برای کشیدن آبِ درون زمین به‌منظور استفاده از آن در آبیاری درختان بودهاست.
اخیراً در طبقهی همکفِ بنای داخلی باغ هرندی، موزهای با عنوان سازهای سنتی تاسیس شده که میزبان بازدیدکنندگان این باغ است. در این موزه سازهای سنتی و آلات موسیقی که ساخت دست بزرگان موسیقی کشور هستند در بخشهای مختلف دید میشود. این سازها کارِ دست اساتیدی چون استاد حسین مسعود، استاد ایرج گلسرخی و برخی هنرمندان دیگر ِعرصه‌ی موسیقی ایرانی هستند.
در طبقهی بالای این عمارت نیز، با رویکرد معرفی و شناساندن پیشینه و تمدنهای کهن استان کرمان، موزهی باستانشناسی قرار دارد. در این موزه، آثار تمدنهایی چون شهداد، دورهی تاریخی استان کهن کرمان و بخشی از آثار تمدن دوران اسلامی به نمایش گذاشته شدهاست. علاوه‌براین، آثار تاریخی جازموریان که به دورهی هخامنشیان نسبت داده میشود مانند سفال، بشقاب، ریتون و... در این موزه موجود است. تماشای اتومبیل شخصی رضاشاه که درکرمان از آن استفاده میکرده است، خالی از لطف نیست؛ این اتومبیل جذاب، پس از تبدیل‌شدن این بنا به باغ موزهی هرندی، در قسمتی از فضای باغ در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
زیباییِ ساختمان عمارت و طراوتِ و شور باغی که آن را به آغوش کشیده، فضای دلنشینی ساخته که در گذشته میزبان بسیاری از بازرگانان و رجال سیاسیِ سَرشناسِ دورهی خود بودهاست.