مکان: مجموعه‌ی گنجعلی خان

شاخصه: موزه‌ای تاریخی از دوران صفویه

 

در جنوب شرقی ایران به دیدار جاذبه‌ی گردشگری و تماشایی مجموعه‌ی گنجعلی‌خان می‌رویم. شما این مجموعه را در ساختاری قدیمی، در قلب کرمان درحالی می­یابید که در حاشیه‌ی بازاری قدیمی و وسیع جاخوش کرده است. ابنیه‌ی مجموعه‌ی گنجعلی‌خان را در فضایی به مساحت 11 هزار مترمربع، می­بینید که بخشی از تاریخ را با آمیزه­ای از هنر معماری اصفهانی، بر دوش می­کشد.

 

مجموعه‌ی‌‎ گنجعلی‌خان کرمان

 

مجموعه‌ی گنجعلی‌خان کرمان، بنایی خارق‌العاده است که حاکمی به‌نام گنجعلی خان از روی عشق به عمران و آبادانی به احداث آن پرداخته است. انتساب این شخص به فرمانروایی کرمان به‌دستور شاه عباس صفوی انجام شد. مجموعه گنجعلی خان شامل چندین بنا از جمله میدان، بازار، مدرسه، کاروانسرا و آب انبار می­باشد. بناهای مجموعه به دستور گنجعلی خان که حاکمی مدبر و با لیاقت بود و توسط طراحی استاد سلطان محمد معمار یزدی، در سبک اصفهانی ساخته شد.

 

میدان گنجعلی خان

 

 از خصوصیات بارزی که در میدان مجموعه‌ی گنجعلی خان دیده می­شود، عدم تردد هرگونه اتومبیل است. سه ضلع این میدان در برگیرنده‌ی بازار است و در ضلع چهارم آن، مجموعه‌‌ی گنجعلی خان واقع شده است. حوض و فضای سبز موجود در اطراف میدان به نحو زیبایی به طراوت و شادابی محیط کمک می‌کند.

 

حمام گنجعلی خان

 

باید بدانید که حمام مجموعه‌ی گنجعلی خان، پس از تعمیرات، به‌عنوان موزه‌ی مردم شناسی مورد استفاده قرار گرفت. در نمای بیرونی و سردر حمام از آجرهای نیلی رنگ و سنگ مرمر استفاده شده است و نقاشی‌های زیبا به همراه هنر مقرنس، در آن جلوه­گری می‌کند. نقوش بالای سردر، با تزئینات گل و بته مربوط به هنرمندان دوران صفوی است و در پایین سردر، هنر دست هنرمندان قاجار در تصاویری مانند خسرو شیرین، بهرام گور و ... رو می­نماید. در بخش داخلی حمام 6 غرفه‌ی مجزا دیده می­شود که در وسط این غرفه­ها حوض زیبایی با وجود فواره­هایی روح­نواز وجود دارد. در رختکن حمام، چشمان شما با تزئیناتی هم‌چون بقچه­های کرباسی، انواع زیراندازهای خوش‌رنگ و لنگ­ها، مواجه می­شود. هم‌چنین شما می­توانید اثراتی از مجسمه­های مختلف انسانی با لباس‌های محلی کرمان در حمام بیابید که بر زیبایی نمای موزه می­افزایند. نور حمام به کمک نورگیر­های سقف و انعکاسی زیبا از تابش نور خورشید به آب حوض و فواره­های آن تأمین می­گردد.

 

بازار گنجعلی خان

 

بنای قابل توجه بازار را در بخش جنوبی میدان مجموعه‌ی گنجعلی خان خواهید دید. البته با نگاهی به سمت راست، حمام و هیجده باب مغازه را مشاهده می­کنید. اما در سمت چپ بازار، تعدادی طاق نما که محل کاسبی دست‌فروشان است، دیده می­شود.

 

مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان

 

مدرسه‌ی مجموعه گنجعلی خان در بخش شرقی میدان قرار دارد که آن را به‌دلیل هیاهوی شاگردان به کاروانسرا تغییر کاربری دادند. البته امروزه نیز سایه‌ی آموزش به‌عنوان دانشکده‌ی هنر، بر سر کاروانسرا چتر گشوده است.

 

آب انبار گنجعلی خان

 

آب انبار مجموعه‌ی گنجعلی خان که مکانی جهت گردآوری و ذخیره‌ی آب شهر است، درست در ضلع روبرویی کاروانسرا ظاهر می­شود.

 

ضرابخانه‌ی گنجعلی خان

 

امروزه ضرابخانه را در نمای موزه‌ی سکه خواهید دید که در ضلع شمالی میدان قرار دارد. گچبری‌های روی دیوار به شکل آجر، گنبد و کلاه فرنگی بر فراز آن و حوضی در داخل، تماشایی است.

 

مسجد مجموعه گنجعلی خان

 

در شمال شرقی میدان نمای تاریخی مسجد مجموعه گنجعلی خان، با وجود کتیبه­‌ی سنگی بر درب چوبی آن چشم‌نواز است. ایوان گرچه ساده می­نماید، ولی دارای تزئینات گچبری زیبایی است. شبستان مسجد با گنبدی زیبا قد علم می­کند و دل از گردشگران می‌رباید. دیدار از محرابی را که درمیان آن لوحی مرمرین با نقش گلدان خودنمایی می‌کند، از خاطر نبرید.