پیرهریشت
یکی از مهم‌ترین اهداف در سفرهای مختلف، دیدن مراسم آیینی و آداب و رسوم مردم آن منطقه است. در کشور ما با توجه به تنوع اقوام و مذاهب، تنوع زیادی در آداب و رسوم شهرهای مختلف هم دیده می‌شود. استان یزد یکی از نقاطی‌ست که به بهانه‌ی دیدن آیین‌های مذهبی و پرستشگاه‌ها در طول سال گردشگران زیادی را به خود می‌بیند. درصد بسیار زیادی از زرتشتیان ایرانی در شهرهای این استان زندگی می‌کنند که هرسال در تاریخ‌های مشخصی آیین‌های مذهبی خود را برگزار می‌کنند. پیرهریشت، عبادتگاهی‌ست در دل کوه که در پانزده کيلومترى اردکان، واقع شده است.
این آتشکده که یکی از نیایشگاه‌های زرتشتیان محسوب می‌شود، به‌گفته‌ی پیروان زرتشت، مربوط به یکی از ندیمگان دختر یزدگرد سوم ساسانی به نام مروارید بوده که در برخی روایات از او با نام گوهربانو یاد شده است. گفته می‌شود که او به دنبال ماجرای تعقیب اعرابی که به ایران حمله کرده بودند، از کاروان جدا شد و به محلی امن پناه می‌برد و به نیایش خدا مشغول شده و ناگهان به‌طور عجیبی ناپدید می‌شود.
این‌طور که از بومیان شنیده شده، پس از گذشت سال‌ها از آن اتفاق، گوهر بانو بر کودکی ظاهر می‌شود و از او درخواست می‌کند که از پدرش بخواهد تا پیر هریشت را بنا کند. داستان‌ها و روایات مربوط به این موضوع هم نشان از آن دارد که دلیل اعتقاد زرتشتیان به این محل، غیب شدن همین کنیز است. در این ناحیه، بخشی از سنگِ كوه كه شکلی برجسته داشته، ریخته است و در پستو قرار گرفته، امروز به عنوان مكانِ ناپدید شدن مروارید شناخته می‌شود.
اگر مایل باشید به داخل زیارتگاه بروید، باید در دل کوه از پله‌ها بالا رفته و قبل از داخل شدن به آن، آداب و رسوم مربوط به زیارت‌کنندگان را اجرا کنید؛ براساس رسم و رسوم رایج برای ورود به این زیارتگاه باید دست و صورت خود را در آبی که در مسیر پله‌ها قرار دارد شست‌و‌شو دهید. زمانی‌که به بالای پله‌ها می‌رسید، سر درِ ورودی را می‌بینید که با سه کلمه‌ی« هومت، هوخت و هورشت» آراسته شده است.
در دورتادور اتاق، سکوهایی دیده می‌شود که برای نشستن زیارت‌کنندگان ساخته شده است. جالب است بدانید که هرکدام از پیروان دین زرتشت قبل از شروع مراسم، کلاه و روسری بر سر می‌گذارند و وارد مراسم می‌شوند.
در داخل زیارتگاه علاوه بر اتاقی که درمورد آن گفته شد، پستویی وجود دارد که همیشه درون آن آتشی روشن و پابرجاست و زرتشتیان معتقدند که این مکان دقیقاً همان جایی است که گوهربانو ناپدید شده است. قسمت‌های مختلف این پستو و اتاق اصلی با نمادهایی از دین زرتشت آراسته شده است و فضایی معنوی و آماده‌ی راز و نیاز به‌وجود آورده است.
زرتشتیان هر سال از روز امرداد تا روز خور از ماه فروردین که مصادف با 7 تا 11 فروردین است برای برگزاری آیین‌های دینی و سنتی از همه جای جهان، در این زیارتگاه دور هم جمع می‌شوند. هم‌چنین زرتشتیان شریف آباد، جشن آتش‌افروزی یا همان «هیرومبا» را در 26 فروردین در این زیارتگاه برگزار می‌كنند و در روایتی دیگر، بعضی از زرتشتیان در 18 فروردین این جشن را برگزار می‌کنند.