مکان: کلیسای زور زور
شاخصه: کلیسایی متعلق به قرن سیزدهم میلادی بالای کوهستان
نام کلیسای زور زور شاید برای شما ناآشنا باشد. کمتر کسی هنگام سفر به دیدن کلیسایی قدیمی بالای کوهستان میرود. کلیسای زور زور، از بناهای مذهبی باقیمانده از قرن سیزدهم میلادی در ایران است. کلیسای زور زور، از بناهای مذهبی باقیمانده از قرن سیزدهم میلادی در ایران است. این کلیسا در استان آذربایجان غربی در منطقهی ماکو واقع شده است. کوههای اطراف روستای زیبای بارون میزبان این مکان مقدس هستند که چشمانداز جذاب آن به سد بارون و دشتهای سبز اطراف، این کلیسا را تبدیل به یک جاذبهی گردشگری کرده است. کلیسای زور زور در فهرست میراث جهانی یونسکو بهثبت رسیده است.
تاریخچهی کلیسای زور زور، یک داستان پرماجرا
تاریخ ساخت این کلیسا، بین سالهای 1315 تا 1324 میلادی تخمینزده شده است. اسقف اعظم کلیسای تادئوس مقدس، این کلیسا را به نام زکریا، بنا کرده است. این کلیسا مکان آموزش و تعلیم آموزههای دینی، فرهنگی و ادبی ارامنه محسوب میشده و نام دیگر آن، کلیسای مریم مقدس بوده است.
داستان ساخت کلیسای زور زور، داستان پر فراز و نشیبی است. ماجرای شکلگیری این کلیسا به دورهای باز میگردد که پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، درصدد این برآمد که پیشنهاد قبول مذهب کاتولیک، توسط ارامنه را پذیرا شود و کلیساهای ارمنی را تحت سرپرستی کلیسای کاتولیک درآورد. برخلاف تمایل گروهی از ارامنه به قرار گرفتن تحت لوای کلیسای کاتولیک، گروههای دیگری از ارامنه، با این اقدام موافق نبودند و حضور هیئتهای میسیونری کلیسای کاتولیک برای ترویج عقاید و سازماندهی کلیساهای ارمنی، موجب کشمکشها و درگیریهای زیادی میان ارامنه و اروپاییان شد.
در این بین، اسقف وقت قره کلیسا، زکریا یا زاکاره، دعوت پاپ برای جلب حمایت کلیسای ارامنه را پذیرفت. او در سال 1298 میلادی اقدام به ساخت کلیسای مریم مقدس، یا همان کلیسای زور زور، در منطقهی باکوی استان آذربایجان غربی کرد. این اقدام او چند امتیاز برای مسیحیان ارمنی به همراه داشت. مورد اول اینکه با انتقال مبلغان مسیحی اروپایی از دِیر قره کلیسا، شدت تنشها کمتر شد. مورد دوم اینکه مرکزی رسمی برای آموزش تعالیم کاتولیک و رفع دو دستگی و اختلاف عقیدتی میان ارامنه، پدید آورد و سوم اینکه با ساخت کلیسای زور زور، زکریا توانست باقی اسقفهای ارمنی را راضی کند تا با جذب حمایت اروپاییان از خطر حملهی مغولان، در امان بمانند. البته اجرای این موضوع درصورتی بود که کلیساهای ارمنی چند دستگی را کنار بگذارند و با ادغام در کلیسای کاتولیک موافقت کنند. ساخت این کلیسا در سال 1314 به اتمام رسید و در سال 1318 پاپ، تعدادی از مبلغان را برای توسعهی بیشتر این مرکز، به کلیسای زور زور فرستاد. کلیسای زور زور در طول فعالیتاش توانست در حدود 12 روحانی با شهرت جهانی تربیت کند.
معماری و بازسازی کلیسای زور زور
معماری کلیسای زور زور به شکل صلیب است. نمای این کلیسای کوچک، بسیار ساده است و تنها اطراف پنجرهها و نورگیرهای اصلی با ستونهای کاذبی که به قوس جناغی ختم می شوند، تزئیین شده است.
در سال 1366 خورشیدی، وزارت نیرو، به منظور آبرسانی به زمینهای دشت ماکو، پروژهی سد مخزنی بارون را به تصویب رساند و در همین سال عملیات ساختمانی آن آغاز شد. این کلیسا اولین بنای تاریخی جابهجا شده در ایران است که بهعلت حفظ بنا از غرق شدن در آب سد، با فاصلهی600 متری از محل اولیه، سنگ بنای اجزای قبلی ساختمان چیده شده است. ورود به کلیسا تنها از جهت غربی آن ممکن است و هنگام ورود نقش صلیب و نوشتههای ارمنی، شما را به درون این مکان مقدس هدایت میکنند. درون بنای کلیسای زور زور، چهار نورگیر در چهار ضلع آن قرارگرفته و گنبدی 16 ضلعی هم در بالای ساختمان با نورگیرهایی که در ساق آن تعبیه شده، فضایی شگفتانگیز را پدید آورده است.
بازدید از کلیسای زور زور
اگر قصد سفر به آذربایجان غربی و چرخیدن در طبیعت بکر منطقهی باکو و بازدید از روستای زیبای بارون را دارید، فراموش نکنید که سری به کلیسای زور زور و دشتها و مراتع اطراف آن بزنید.
موقعیت قرارگیری کلیسای زور زور بهدلیل نزدیکی به مرز و واقعشدن کنار تاج سد بارون بسیارحساس است و بازدید از آن بهدلیل شرایط خاص معمولاً با هماهنگی نیروهای حفاظت انجام میشود.
چشمانداز بینظیر این کلیسا به سد بارون و دشتهای باکو و نیز آسمان پرستارهی آن در شب، محل مناسبی برای طبیعتگردی و عکاسی در شب فراهم آورده است. بهیاد داشته باشید که ساختمان بنای کلیسای زور زور قدیمی و حساس است و هنگام بازدید باید تاجای ممکن مراقب باشید که کمترین صدمهای به آن وارد نشود.
برای بازدید از این کلیسا و مناطق زیبای باکو و بارون، میتوانید با شرکت خدمات تور و طبیعت گردی کلوت همراه شوید تا در فضایی دوستانه، حرفهای و صمیمی، از این کلیسای زیبا و مناطق بکر اطراف، در سفری مهیج و بی مانند، بازدید کنید.