مکان:زیارتگاه چَک‌چَک یا پیر سبز
شاخصه: زیارتگاه زرتشتیان
یکی از تجربه‌های جذاب سفر به استان یزد، بازدید از زیارتگاه‌های زرتشتیان است. پیر سبز یا چِک‌چِک، از همین زیارتگاه‌ها است که در شهرستان اردکان و در میان کوه‌های اردکان و انجیره قرار دارد. نام چَک‌چَک یا چَک‌چَکو برمی‌گردد به چکیدن قطره‌های آب از صخره‌های کوه که در حال حاضر به درون یک منبع هدایت می‌شود.
زرتشتیان، هرساله مراسم جشن مهرگان را در این زیارتگاه برگزار می‌کنند. در روزهای 24 تا 26 خرداد، از سراسر ایران و حتی کشورهای دیگر در این مکان دور هم جمع می‌شوند. شمع و عود و آتش روشن می‌کنند و به نیایش می‌پردازند. بعد از مراسم هم در محوطه‌ی زیارتگاه به دیدار و گفت وگو مشغول می‌شوند.
ساختمان زیارتگاه در دل کوه واقع شده و با وجود این، از امکاناتی مانند آب و برق برخوردار است و حتی داخل ساختمان اتاق‌هایی برای استراحت ساخته شده که به «خیله» معروف هستند. درون یکی از همین اتاق‌ها، چاهی قرار دارد که زرتشتیان برای برآورده شدن آرزوهایشان، نخی را دور طناب این چاه گره می‌زنند. یکی از مراسمی که در این مکان برگزار می‌کنند که جز مراسم ویژه‌ی زرتشتیان به‌حساب می‌آید، خواندن اوستا و نیایش اهورامزد است. برخی هم مشغول به پختن آش و غذاهای دیگر به‌عنوان نذری هستند.
با ورود به زیارتگاه، نوشته‌ای می‌بینید که به دیوار نصب شده و توسط آقای رستم بلیوانی، رئیس سابق انجمن زرتشتیان شریف‌آباد یزد تهیه شده است و درباره‌ی تاریخچه و اتفاقاتی که در گذشته‌ی این مکان رخ داده، برای بازدیدکنندگان توضیح داده شده است. متن زیر عیناً توضیحات آقای بلیوانی است که با هم می‌خوانیم:
«به‌طوری که در اسناد تاریخی و مذهبی و دیوان خاضع و سینه به سینه محلی به یادگار مانده، در دوران سلطنت یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی چون اوضاع ایران رو به وخامت می‌رفته، یزدگرد سوم فکری اندیشیده که خاندان خود را از مدائن به یزد که منطقه‌ی نسبتاً امنی بوده است کوچ دهد. از این رو، به دستور وی، شهری با استحکامات آن روز (حصار و برج و خندق) برای محافظت تهیه و خاندان خود را از مدائن به یزد کوچ داده است و امکان دارد اسم یزد از یزدگرد به یادگار مانده باشد. شاید آثار برج و بارو به جا مانده در محله یزاران، بقایای شهر فوق الذکر باشد.
یزدگرد، دو پسر به نام‌های هرمزان و اردشیر و پنج دختر به نام‌های شهربانو، پارس‌بانو، مهربانو، نیک‌بانو و نازبانو داشت. نام همسرش کتایون بود و خدمه‌ای به نام مروارید داشت. یزدگرد، پس از شکست از مسلمانان به خراسان گریخت و در آن‌جا به‌دست آسیابانی کشته شد. با شایع شدن خبر مرگ یزدگرد، خانواده‌ی وی در یزد با یکدیگر وداع نموده و هریک به سمتی از اطراف یزد متواری گردیدند.
هرمزان و شهربانو، پسر و دختر بزرگ یزدگرد در حین فرار دستگیر و به عربستان به غلامی و کنیزی برده می‌شوند.
پارس‌بانو و مهربانو به سمت شمال غربی یزد متواری شدند. این دو در حدود ارجنان از هم وداع نموده، مهربانو به سمت عقدا گریزان بوده است که بر اثر بی‌غذایی و رنجِ راه در عقدا، فوت می‌کند. وی را در گوشه‌ی باغی در عقدا دفن می‌کنند که اکنون به مزرعه‌ی مهر معروف است و مردم آن سامان آن را محل مهربانو می‌نامند و برای وی شمع روشن می‌کنند. پارس‌بانو در سمت غربی عقدا به زرجوع رسیده، در کوهی غایب می‌شود. شکاف سنگیِ زیارتگاه را محل غایب شدن پارس‌بانو می‌دانند. در گذشته، لباس مقنعه مانندی در شکاف سنگ ظاهر بوده که آن را برای تبرک کَنده و حفظ نموده‌اند.
نیک‌بانو (چک چک) با مروارید (هریشت) در بیابان وداع نموده به سمت کوهی در 37 کیلومتری شرق اردکان رفته که اکنون کوه چک چک نامیده می‌شود و در این کوه غایب می‌گردد. آثار لباس مقنعه مانندی در شکاف کوه وجود داشته که آن را برای تبرک کنده‌اند. این محل، امروز، زیارتگاه زرتشتیان جهان است. در زیارتگاه درخت چنار تنومندی هست که بیش از هزار سال قدمت دارد. گفته می‌شود این درخت همان عصای نیک‌بانو (پیر سبز) بوده است که با آن به شکاف کوه زده است و پس از آن براثر رطوبت آب شیرینی که از شکاف کوه می‌چکد، سبز شده است.
مروارید(هریشت) نیز در کوهی در 17 کیلومتری اردکان که امروزه هریشت نامیده می‌شود، غایب گردیده است و این مکان نیز از زیارتگاه‌های زرتشتیان است.
نازبانو (نارکی) به سمت جنوب یزد متواری شده در کوه تیجنگ غایب شده و آثار زیارتگاه در آن‌جا موجود است.
اردشیر پسر کوچک یزدگرد به همراه مادرش کتایون به سمت خرابه های شرقی یزد متواری شدند. کتایون در پشت حصار یزد که اکنون در خود شهر یزد واقع شده و به ستی پیر معروف است پناه برده و در آن‌جا در چاهی غایب شده است که اکنون این محل زیارتگاه است. اردشیر نیز در شرق یزد در کوهی غایب گردیده که این مکان نیز به زیارتگاه (نارستانه) معروف است.»
یادتان باشد برای ورود به زیارتگاه، مانند مساجد مسلمانان باید مورادی را رعایت کنید. در ورودتان، به نشانه‌ی احترام باید کفش‌ها را درآورده و کلاهی بر سر بگذارید. تابلوهایی در ورودی نصب شده که از خانم‌ها خواسته در صورت پاک بودن به این مکان وارد شوند. که این اصول در مساجد ما مسلمانان هم رعایت می‌شود. کف زیارتگاه از سنگ مرمر ساخته شده و از بخشی از سقف قطراتی از آب بر زمین می‌چکد که دلیل نام‌گذاری زیارتگاه، چک چک همین قطرات است.