مکان: باغ ارم
شاخصه: باغی در شیراز به سبک باغهای ایرانی
شهر شیراز جاذبههای دیدنی فراوانی دارد و باغ ارم از جمله مکانهاییست که در برنامهی سفر تمام بازدیدکنندگان قرار دارد. مگر میشود شیراز رفت و از زیباترین باغ ایرانی که سروناز هزار ساله را در آغوش خود جای داده است بازدید نکرد. باغ ارم در شمال غربی شهر شیراز در خیابان ارم قرار دارد.
گشت و گذار در باغ ارم
وارد خیابان ارم که میشوید بوی گلها ناخودآگاه شما را به سمت باغ ارم هدایت میکند؛ بهخصوص اگر بهار باشد، بوی بهارنارنجها و یاسهای آویزان از نردههای باغ ارم هوش از سرتان میبرد. به محض ورود به باغ ارم، گلهای رنگارنگ و سروها و درختان زیبا به همراه بوی طراوت و تازگی گلها چشمانتان را خیره و روحتان را نوازش میدهد. جلوتر، در قسمت غربی، عمارت اصلی باغ ارم را میبیند. این عمارت داری سه طبقه است که در زمان قاجاریه و به سبک معماری زندیه و صفویه با شکوهِ تمام ساخته شده است. کاشیکاریهای رنگی و گچبریها، ستونها و درهای منبتکاری شده، هنر دورهی قاجاریه را بهرخ میکشد.
در پیشانی بنا، یک تابلوی بزرگ دیده میشود که از سه هلال روی هم تشکیل شده است و دو نیم دایره در دو طرف آن قرار دارد. روی تابلو تصاویری از شاهنامهی فردوسی و نبرد شاهان قاجار دیده میشود. در طبقهی دوم و سوم، ایوانی با دو ستون سنگی بلند واقع شده است که سرستونهای آن بهصورت ماهرانهای حجاری شده است. بازدیدکنندگان علاوهبر بازدید از فضای داخلی عمارت اصلی و لذت بردن از هنرهای زیبای کاشیکاری، نقاشی، گچبری و منبتکاری، میتوانند از موزهی باغ ارم، با نام سنگ و گوهر دریای نور نیز بازدید کنند. بیش از 140 نوع سنگ تزئینی کمیاب در این موزه برای عموم نمایش داده میشود. در جلوی نمای این عمارت تاریخی، حوضی با مساحتی بیش از سیصد متر مربع گسترده شده است که به همراه نخلهایی در چهارگوشهی آن زیبایی بی بدیلی را به باغ ارم داده است. گذرگاهی از مقابل این حوض آغاز شده و تا انتهای باغ امتداد مییابد که از وسط آن جوی آبی میگذرد. در اطراف این جوی گلهای بسیار زیبایی کاشته شده است که زیبایی این گذرگاه را دوچندان کرده است. در قسمت جلویی باغ، گذرگاهی وجود دارد که از شرق به غرب درختان سر به فلک کشیدهی سرو خودنمایی میکنند.
در میان این درختان، سرو بلند قامتی که قدمتی هزار ساله دارد موسوم به سروناز، بیشتر از سروهای دیگر جلب توجه میکند؛ طوری که تمام جهانگردان در سفرنامههای خود از آن سخن گفتهاند.
طبیعت زیبای باغ ارم
طبیعت زیبای باغ ارم مدیون پوشش گیاهی متنوع آن است. وقتی در باغ ارم که مساحتی بیش از 110 هزار متر مربع دارد، قدم میزنید به هر طرف که نگاه کنید جز گلهای رنگارنگ و درختان و درختچههای سرسبز چیزی نمیبینید. باغ ارم از سال 1387 به مرکز پژوهشی باغ گیاهشناسی تبدیل شده است. بیش از 450 گونهی گیاهی در این باغ زیبا کاشته شدهاست. درختان فراوانی از جمله انار، نارنج، خرمالو و همچنین درختان سبزی مانند، کاج، افرا، سرو، ارغوان، سیاه بید، سپیدار، زبان گنجشک، بید مجنون و غیره زیبایی باغ را دوچندان کردهاند. بیش از دویست گونه گل رز در این باغ وجود دارد و انواع گیاهان مختلف که نام علمی آنها روی تابلوهایی کنار آنها آورده شده است.
نگاهی به تاریخچهی باغ ارم
در مورد تأسیس باغ ارم اطلاعاتی در دسترس نیست. بر پایهی بعضی از شواهد تاریخی، پیشینهی باغ ارم به دوران سلجوقیان (حدود 900 سال پیش) بازمیگردد. نوشتههایی از جهانگردان گویای این است که این باغ از زمان صفویه، آباد بوده است و در زمان زندیه مورد بازسازی قرارگرفته است. از اواخر دورهی زندیه بیش از هفتاد و پنج سال این باغ مقر سران ایل قشقایی بوده است. در دورهی ناصرالدین شاه، حاج نصیرالملک شیرازی باغ را از سران قشقایی خرید و عمارت فعلی را در باغ بنا کرد. در دوران پهلوی این باغ به دانشگاه شیراز واگذار شد.