مکان: کارگاه لنج سازی
شاخصه: ازجمله میراث معنوی ثبتشده در یونسکو
هر شغلی به اندازهی خود جذابیت و سختیِ به خصوصی دارد. بعضی از مشاغل باوجود سختی و زحمت، نتیجهای شیرین و دلچسب دارند که خستگی و دشواری آن را بهطور کامل از تن شاغلین آن بیرون میآورد. در این سرزمین چهارفصل و هزاررنگ مشاغلی وجود دارند که جزیی از میراث یک مرز و بوم بهحساب میآیند و نسل به نسل از پدران به پسران منتقل میشوند. تلفیق علم و هنر در لنجسازی از همین دسته مشاغل خاص است که از گذشته تا امروز، جهان را مبهوت مهارتهای دستان هنرمند لنجسازان کردهاست.
لنجهایی با عمر طولانی
کارگاههای لنج سازی جزیرهی قشم که بهطور عمده در نزدیکی بندر گوران، لافت و در حوالی شهر صنعتی کاوه واقع شدهاند، جزو جالبترین جاذبههای این جزیرهی بینظیر به حساب میآیند. محصول نهایی ساختهشده در این کارگاهها، از بزرگترین صنایع دستیِ دنیاست و به حرفهایترین شکل ممکن و با دوام حدودیِ یکصد سال، بسته به روشهای استفاده و نگهداری آن، در اختیار تقاضاکنندگان قرار میگیرد.
لنجسازی از دیروز تا امروز
شواهد تاریخی، حاکی از آن است که روستای پِی پُشت در نزدیکی بندر لافت و شهرک صنعتی کاوه، مهد لنجسازی جزیرهی قشم بودهاست؛ ظاهر امر نشان میدهد که این روستا در گذشتههای دور، لنجِ کشورهای حاشیهی خلیج فارس و پاکستان را تامین میکرده و امروز نیز جز روستاهای بسیار مهم قشم به حساب میآید.
ازطرفی با استناد به شواهد و آثار بهدستآمده از بندرگاههای تاریخی ایران در سواحل خلیج فارس، از جمله: بنادرِ کهن سیراف، لیان و کهور، مشخص شدهاست که ایرانیان دست کم از زمان عیلامیان از سواحل نیلگون خلیج فارس و مواهب آن بهره میگرفتهاند؛ اما دقیقترین گواه و سند باستانشناسان، دربارهی این موضوع به دوران پس از اسلام برمیگردد. هماکنون نیز در بسیاری از شهرهای استان بوشهر، هرمزگان، سیستان و البته در جزیرهی قشم، صنعت سنتی لنجسازی، تجارت و دریانوردی پابرجا و برقرار است و لنجسازان یا گَلّافان، دانش این صنعت را نسل به نسل از اجداد خود کسب کرده و همچنان این حرفه و هنر را به وارثان خود خواهند آموخت.
و اما اهمیت لنجسازی در قشم
در ششمین اجلاس میراث معنوی سازمان یونسکو که در تاریخ 27 نوامبر سال 2011 به میزبانی جزیرهی بالی در اندونزی برگزار شد، دانش ساخت و دریانوردی با لنج سنتی خلیج فارس در یونسکو به ثبت رسید و به موجب آن، توجه جهانیان به سمت و سوی این دانش و بازدید از آن در ایران و البته جزیرهی قشم جلب شد.
بازدید از این کارگاهها و تجربهی لمس لنجهایی که آب ندیدهاند و در انتظار آغاز سیر و سفری طولانیمدت در دل آبهای وسیع و بیکران نشستهاند، به زیباییهای همسفر شدن با کلوت، به مقصد جزیرهی رویایی قشم میافزاید.