سرزمین پارس

1402/03/10


کشور ایران در نیمکره ی شمالی و جنوب غرب قاره ی کهن، در منطقه ی خاورمیانه قرار گرفته است و بر اساس تقسیمات کشورهای سازمان ملل متحد در سال 2007، با مساحت 1648195 کیلومتر مربع، هجدهمین کشور پهناور جهان می باشد. 
این کشور با مجموع 5440 کیلومتر مرز خشکی در همسایگی جنوبی کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان، در غرب افغانستان و پاکستان، و شرق عراق و ترکیه قرار دارد. به علاوه از طریق خلیج فارس در جنوب، با کشورهای کویت، عراق، عربستان سعودی، بحرین، عمان، قطر و امارات متحده عربی مرز آبی دارد. با احتساب کرانه های دریای خزر در شمال 7680 کیلومتر مرز آبی دارد.
ایران به دلیل قرار گیری در منطقه ی میانی اوراسیا موقعیتی راهبردی دارد و چون پلی میان بزرگترین دریاچه ی جهان(خزر)، و خلیج فارس بر سر راه شرق و غرب قرار گرفته است و جاده ی ابریشم، به عنوان بزرگترین شبکه بازرگانی دنیا تا سده ی پانزدهم میلادی، از آن می گذرد. در نتیجه از دیرباز پیوندگاه تجلیات فرهنگی، تجاری و سیاسی جهان شرق و غرب بوده است. 
نام این کشور، بر اساس بخشنامه ی سال 1313 که به دستور رضا شاه و برای کشورها فرستاده شده است، از روز اول فروردین ۱۳۱۴ (۲۱ مارس ۱۹۳۵ میلادی) از نام های پارس و پرشیا به صورت رسمی به «ایران» تغییر نام داده است.
ایران در واژه به معنی سرزمین آریاییان بوده و آریاییان مهاجران هندواروپایی زبانی بودند که در طول هزاره ی دوم پیش از میلاد به فلات ایران و شبه قاره هند کوچ کرده‌اند.
ایران امروزه شامل اقوام متنوعی از جمله پارسی‌زبان، آذری ، کرد، لر، بلوچ، مازندرانی، گیلک، قشقایی، عرب، لک، ترکمن، تات و سیستانی بوده و به گزارش مرکز آمار ایران بر پایه سرشماری سال 1390 دارای جمعیتی حدود 75149669 نفر می باشد.
پایتخت، بزرگ‌ترین شهر و مرکز سیاسی و اداری ایران، تهران می باشد. زبان رسمی فارسی، دین رسمی اسلام و اختلاف زمانی این کشور نسبت به ساعت جهانی گرینویچ 3:30+ ساعت می باشد.
جغرافیا
از دیدگاه طبیعی ایران از شمال به رود اترک، دریای خزر و رود ارس، از خاور به کوه‌های هندوکش و کوه‌های باختری دره سند، از باختر به دامنه‌های باختری کوه‌های زاگرس و حوضه ی آبریز اروندرود و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود است. بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی بوده و بخش کوچکی از ایران شامل جلگه ی جنوب دریای خزر و جلگه ی خوزستان نیز از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. همچنین قله دماوند با ۵۶۷۱ متر ارتفاع بلندترین نقطه ی ایران می باشد.
آب و هوا
با توجه به وسعت ایران، از لحاظ اقلیمی بسیار متفاوت و متغیر است. در نتیجه از نظر میزان بارندگی، دما و رطوبت تفاوت-های چشمگیری در نقاط مختلف کشور مشاهده می شود. همین امر موجب می گردد از لحاظ آب و هوایی یکی از منحصربه‌فردترین کشورهای دنیا باشد. اختلاف دمای هوا در زمستان میان گرم‌ترین و سردترین نقطه، گاهی به بیش از ۵۰ درجه ی سانتی گراد می‌رسد.
تحت تأثیر سامانه ی پرفشار سیبریایی، سامانه ی باران‌زای مدیترانه‌ای و سیستم کم فشار جنوبی، و وجود رشته کوه ها و دریاها، این سرزمین جزو معدود کشورهای جهان است که چهار فصل در آن به خوبی مشهود است.
از سویی دیگر به دلیل قرار گیری در عرض جغرافیایی بالا،  تفاوت بین فصل ها در آن ها بیشتر بوده و دارای تنوع آب و هوایی چشم گیری می باشد.
سواحل شمالی در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل می‌باشد. نواحی شمال غرب و غرب تابستان های معتدل و زمستان‌های سرد و نواحی جنوبی تابستان‌هایی به شدت گرم و زمستان‌هایی معتدل دارند و در نتیجه هر گوشه از ایران طبیعتی متفاوت نسبت به سایر قسمت ها دارد. 
گیاهان و جانوران
با توجه به تنوع اقلیمی و سیمای متفاوت طبیعت ایران، براساس گزارش ارایه شده از سوی مؤسسه ی تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، در ایران حدود ۱۰ هزار گونه ی گیاهی جنگلی و مرتعی شناسایی شده است.
به دلیل تنوع جغرافیایی و وجود جنگل ها، بیابان ها، کوهستان ها و دریاچه ها و رودخانه های متعدد، زیست گاه گونه های متنوع جانوری است و که شامل حدود 1130 گونه ی جانوری بوده و در این میان گونه های کمیابی موجود می باشد و که تعدادی از آن ها مختص منطقه ی ایران می باشد. از این میان می توان سیاه گوش، ببر مازندران، آهوی ایرانی، یوز ایرانی و مرال را برشمرد.
چهار فصلی بودن آب و هوای ایران، موجب شده تا این سرزمین نه تنها خاستگاه پرندگان بومی باشد، بلکه محل عبور پرندگان مهاجر از نواحی شمالی آسیا یعنی روسیه و سیبری باشد. وجود دو دریای آزادگرم در جنوب و دریاچه خزر در شمال، باعث تنوع آبزیان گردیده است. 
صادرات
 به گزارش دپارتمان انرژی در سال 2008، ایران، سومین ذخایر نفتی جهان، یازده درصد ذخایر ثابت شده ی نفتی زمین معادل ۱۳۰ میلیارد بشکه و نیز دومین ذخایر گازی جهان، هجده درصد ذخایر ثابت شده ی گاز زمین، معادل ۲۶ تریلیون متر مکعب را در اختیار دارد. در نتیجه عمده‌ترین صنایع پیشرفته ی ایران شامل صنایع نفت، گاز و پتروشیمی می باشد.
همچنین با توجه به تنوع آب و هوایی، ایران در تولید محصولات کشاورزی پویا بوده و در برخی موارد دارای مزیت نسبی می-باشد. به گزارش فائو، آخرین آمارهای ارائه شده از سوی سازمان جهانی خواربار و کشاورزی سازمان ملل نشان می دهد ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مهم محصولات کشاورزی در جهان است. بر این اساس در تولید پسته و توت برای چندین سال‌ متوالی بی‌رقیب است. در تولید زردآلو، خرما و اکثر صیفی‌جات در مقام دوم قرار دارد و مقام سوم تولید گردو و گیلاس در اختیار باغداران ایرانی است.
دریای خزر 90 درصد از خاویار جهان را تولید می کند که توسط ایران و سایر کشورهای حوزه ی دریای خزر، صید می شود.
فرش، قالی، گلیم و زیلو، منبت‌کاری، خاتم‌کاری و سفال‌گری سازه‌های مهم دستی و سنتی ایران می باشند. فرش دستباف و فیروزه و سنگ‌های قیمتی اقلام عمده کالاهای صادراتی در این بخش می باشند.